Chắc hẳn nếu bạn là một nhà sáng tạo nội dung trên YouTube, đặc biệt là người thường làm các video tổng hợp, phân tích hay phản ứng, thì không ít lần bạn đã gặp phải thông báo bản quyền từ hệ thống Content ID hoặc bị gậy bản quyền.
Câu hỏi đặt ra là: “Tôi có thật sự vi phạm bản quyền không, hay đây là trường hợp sử dụng hợp lý?” Đây chính là lúc bạn cần hiểu rõ về khái niệm Fair Use – một nguyên tắc quan trọng trong luật bản quyền Hoa Kỳ giúp bảo vệ quyền sáng tạo nội dung của bạn trong những tình huống nhất định.
Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng khám phá chi tiết về Fair Use, cách nó áp dụng cho các video tổng hợp trên YouTube, và chúng tôi hi vọng bạn có thể kháng cáo khi bị đánh bản quyền một cách hợp lý và bài bản dựa theo những kiến thức dưới đây.
1. Fair Use (Sử Dụng Hợp Lý) là gì?
Fair use là một điều khoản trong luật bản quyền Hoa Kỳ (Điều 107 của Đạo luật Bản quyền Hoa Kỳ) cho phép người dùng sử dụng tài liệu có bản quyền mà không cần xin phép từ chủ sở hữu bản quyền, trong một số trường hợp nhất định, chủ yếu nhằm phục vụ cho:
-
Bình luận
-
Phê bình
-
Tin tức
-
Nghiên cứu
-
Dạy học
-
Parody (nhại lại)
2. 4 Yếu Tố Cân Nhắc của Fair Use
Tòa án sẽ xem xét bốn yếu tố chính để quyết định liệu một nội dung có được xem là sử dụng hợp lý hay không:
a. Mục đích và tính chất sử dụng
-
Sử dụng đó có mang tính biến đổi (transformative) hay không? Tức là bạn có thêm giá trị mới như phân tích, bình luận, hoặc châm biếm không?
-
Mục đích có mang tính thương mại hay phi lợi nhuận?
b. Tính chất của tác phẩm gốc
-
Tác phẩm gốc mang tính sáng tạo cao (ví dụ như phim, nhạc) hay mang tính thực tế, thông tin (ví dụ như tài liệu, tin tức)?
-
Tác phẩm đã được công bố hay chưa?
c. Lượng và độ quan trọng của phần sử dụng
-
Bạn sử dụng bao nhiêu phần trăm nội dung gốc?
-
Có lấy phần “cốt lõi” nhất không?
d. Ảnh hưởng đến thị trường tiềm năng
-
Việc bạn sử dụng có ảnh hưởng tiêu cực đến khả năng kiếm tiền của tác phẩm gốc không?
-
Có làm khán giả thay vì xem nội dung gốc thì lại xem bản của bạn không?
3. Fair Use với Video Tổng Hợp trên YouTube
Các video tổng hợp (ví dụ: tổng hợp khoảnh khắc, phân tích tình huống, phản ứng video, v.v.) có thể được xem là sử dụng hợp lý nếu bạn:
-
Biến đổi nội dung rõ ràng (ví dụ: thêm bình luận, chỉnh sửa, phân tích, hoặc thay đổi mục đích ban đầu).
-
Không chỉ đơn thuần cắt-ghép hoặc reupload nguyên si.
-
Hạn chế sử dụng toàn bộ tác phẩm gốc, và chỉ sử dụng phần cần thiết cho mục đích của bạn.
-
Chỉ ra rõ ràng mục đích sáng tạo, giáo dục, hoặc bình luận trong tiêu đề, mô tả hoặc nội dung.